La lettre des chats › Transquinquennal

In deze interactieve voorstelling staat een acteur alleen op het podium, en hij zorgt ook voor licht- en geluidseffecten. Regelmatig onderbreekt hij zijn spel om de toeschouwers te vragen welk vervolg ze aan het stuk willen geven. Van voorstelling tot voorstelling tekenen zich op die manier andere scenario’s uit. In het totaal zijn het er acht.

De verhaallijn : twee vreemde personages dwalen door de straten van Brussel. Een politiek vluchteling die zijn echte naam vergeten is zoekt een tovenaar, en een gewezen magistraat die zijn vorige leven van pleidooien vaarwel heeft gezegd wil de taal van de katten doorgronden.

“Door romans, kortverhalen en klassieke theaterstukken zijn we vertrouwd geraakt met lineair opgebouwde verhalen, met een duidelijk begin, een onafwendbaar verloop en een einde dat de vorm heeft van een conclusie. Maar”, vroeg hij me, “bestaat er een alternatief voor de lineaire vertelling ?”

Zo verliep een gesprek tussen Pierre Sartenaer en mezelf, op een zomeravond op een terrasje. Ik ben de zoon van een informaticus. Ik vertelde hem dat de informatica een ander soort verhaal ontwikkeld had, het interactieve verhaal. In een interactief verhaal heeft de toeschouwer de keuze tussen verschillende mogelijkheden. Het is een verhaal met vertakkingen en splitsingen die afhangen van de reacties van de toeschouwers. Ik noemde ook een aantal andere voorbeelden van vertakte verhalen. Sinds een tweetal decennia buigt de Oulipogroep zich op een haast wetenschappelijke wijze over het probleem. Queneau schreef een prototype : «Un conte à votre manière».

Er verschijnen ook steeds meer interactieve boeken voor kinderen. Uitgeverij Folio Junior publiceerde zo “Histoires dont tu es le héros”, met science-fiction, middeleeuwse of fantastische verhalen. Recent werden zelf interactieve erotische boeken gepubliceerd ! De interactieve dvd staat in zijn kinderschoenen, vooral voor pedagogische materie. Het onderwijs zelf is ook een interactief verhaal : de leerling is de toeschouwer die de leraar van zijn pad doet afwijken, naarmate hij iets al dan niet begrijpt.

Pierre Sartenaer sprong graag mee op die boot. Hij sprak over één van zijn oude projecten : een voorstelling die de toeschouwer naar wens kon sturen, een voorstelling waarin elke avond een andere wending te ontdekken valt, een interactieve voorstelling.

Ik beloofde hem erover na te denken. We namen afscheid. Op weg naar Sint-Gillis besefte ik dat deze vorm waarvan ik dacht dat hij nieuw was in feite een heropleving was van een archaïsch genre. De verhalenvertellers van vroeger pasten hun verhaal aan aan de reacties van het publiek, ze improviseerden of volgden voorafbepaalde stramienen.

Ik herinnerde me de anecdote over de Turkse schrijver Yasar Kemal. Bij het schrijven van zijn boek “Memed, mijn havik” baseerde hij zich op de vertellers uit zijn streek, analfabeten die al vertellend oude verhalen en legenden heruitvonden. Onlangs keerde hij terug naar zijn geboortedorp. Hij ontdekte dat de vertellers nu de verhalen van zijn personage Memed vertelden. Volgens Kemal waren de verhalen in hun gewijzigde versie sterker.

Ik herinnerde me ook een ander voorbeeld uit de volkscultuur. In Iran, in de provincie Khorasan, dichtbij Ispahan, scanderen de vertellers de Shahnameh (Het boek der Koningen, het grote Perzische epos van dichter Ferdowsi). Deze vertellers houden stokken vast, die ze op het ritme van de verzen doen ronddraaien. De stokken kunnen de actie ook illustreren : ze worden dan zwaard, rivier, berg, gevecht of God. Ze vertellen de verhalen aan boeren die de verhalen zo goed kennen dat ze de verteller corrigeren als hij zich vergist : in koor scanderen ze dan de juiste strofe.

Toen ik thuiskwam nam ik een douche en begon ik “La Lettre des Chats” te schrijven.

Lees meer Verbergen

Credits

Auteur: Philippe Blasband

Regie : Stéphane Olivier
Dramaturgie : Bernard Breuse
Kostuums : Sylvie Thévenard
Jongleren : Phil Busby
Raadgever klimmen : Patrick Kienen
Raadgever muziek : Yves Duvekend
Licht : Isabelle Van Peteghem
Geluid : Raymond Delepierre/Jean-Luc Ongena
Spel : Pierre Sartenaer

Coproductie Atelier Sainte Anne

Pers

Signalons-le d'emblée : le spectacle imaginé par Philippe Blasband, Pierre Sartenaer, Stéphane Olivier et Bernard Breuse ne contentera pas les pisse-vinaigre intellos prétentieux et petits.... d'esprit. L’article complet
14/11/1992, Christelle Prouvost, Le Soir

Rares sont les occasions où le public n'est pas voyeur, assigné à résidence, consigné, vidangé par la pertinence du propos. Rien de tel dans La Lettre des Chats. Les auteurs nous emmènent dans une promenade littéraire, en plein terrain vague. «Un terrain vague, dit le metteur en scène Stéphane Olivier, construit sur une termitière, sur des galeries plus profondes que d'autres.» L’article complet
14/11/1992, Sophie Creuz, L’Echo de la Bourse

Par un curieux détour par la fin du XXe siècle et son outil le plus caractéristique, l'ordinateur, les deux hommes renouent en fait avec une ancienne tradition encore bien vivante dans certains coins du monde. Les conteurs… L’article complet
14/11/1992, Anne-Catherine Doumont, La Libre Belgique

Foto's

Voorstellingen

02/04/1994: Centre Culturel de Seraing, Seraing (BE)
24/02/1994: Maison de la Culture de La Louvière, La Louvière (BE)
22/02/1994: Centre Culturel du Brabant Wallon, Court-St-Etienne (BE)
21 → 25/02/1994: Centre Culturel de Genval, Genval (BE)
22/01/1994: Foyer Socio-Culturel de Braine-l'Alleud, Braine-l'Alleud (BE)
20/01/1994: Centre Culturel de Huy, Huy (BE)
20 → 23/03/1993: Maison de la Culture de Tournai, Tournai (BE)
12 → 28/11/1992: Atelier Saint-Anne, Bruxelles (BE)